Czy osoba niespokrewniona może być spadkobiercą?

Zastanawiałeś się kiedyś, co stanie się po Twojej śmierci z majątkiem, który zgromadziłeś? Choć nie jest to przyjemny temat, są sytuacje w życiu, kiedy warto przyjrzeć mu się bliżej. Zobacz, jak wyglądają zasady dziedziczenia w świetle przepisów polskiego prawa i przekonaj się, czy spadkobiercą może zostać osoba, która nie jest z Tobą spokrewniona oraz jak przepisać jej majątek bądź jego część.

Dziedziczenie w świetle przepisów prawa

Dziedziczenie opiera się na stosunku pokrewieństwa oraz małżeństwa. Zasady związane z dziedziczeniem majątku są uregulowane w przepisach Kodeksu cywilnego. Zgodnie z nimi, istnieją dwie drogi nabywania spadku po osobie zmarłej:

• na drodze ustawowej – a zatem zgodnie ze stopniem pokrewieństwa ze spadkodawcą. O tym, kto jest uprawniony do majątku w pierwszej kolejności, decyduje ustawowa kolejność dziedziczenia,
• na drodze testamentowej – jeżeli spadkodawca pozostawił po sobie testament, to zapisy, które się w nim znajdują, są wiążącymi w kwestii rozdysponowania majątku. Majątek na drodze testamentu można zapisać dowolnej osobie lub instytucji. Nie ma tu znaczenia stopień pokrewieństwa.

– Gdy w grę wchodzi dziedziczenie na drodze ustawowej, do uzyskania spadku są uprawnione osoby spokrewnione ze zmarłym. W pierwszej kolejności są to współmałżonek oraz dzieci, ale wszystko zależy od sytuacji rodzinnej spadkodawcy – wyjaśnia ekspert z Kancelarii Adwokackiej Bartosza Kamila Obrębskiego w Warszawie. – Jeżeli nie ma żadnych żyjących zstępnych ani wstępnych bądź wszyscy zrzekli się spadku, majątek po zmarłym przejmuje gmina jego ostatniego miejsca zamieszkania bądź w szczególnych wypadkach Skarb Państwa – dodaje.

Czy testament jest zawsze ważny?

W przypadku, gdy spadkodawca chce zarządzić swoim majątkiem w określony sposób – inny niż wynika to z przepisów prawa – może to zrobić. W tym celu powinien sporządzić testament. Należy to zrobić zgodnie z obowiązującymi zasadami – tak, aby dokument nie został podważony po śmierci spadkodawcy. Testament można spisać:

• własnoręcznie, najlepiej długopisem lub piórem – dokument powinien zostać opatrzony datą oraz podpisem, a także jasno wskazywać oświadczenie woli co do podziału pozostawionego majątku,
• w formie aktu notarialnego – to najbezpieczniejsza forma spisania woli. Dokument jest przechowywany u urzędnika i otwierany po śmierci testatora,
• ustnie – tylko w wyjątkowych sytuacjach, a oświadczenie woli powinien przyjąć, w obecności dwóch świadków, burmistrz, wójt, prezydent miasta, starosta, marszałek województwa, sekretarz powiatu czy gminy lub kierownik urzędu stanu cywilnego.

Warto pamiętać, że prawo spadkowe wskazuje, że testament może zostać podważony wówczas, gdy spadkobierca ujęty w nim, zostanie uznany za „niegodnego” przyjęcia majątku. Może się tak stać np. wówczas, gdy testament został spisany w efekcie nacisku lub manipulacji. Testament może zostać podważony także wtedy, gdy mamy do czynienia z wadami woli, takimi jak błąd czy też niemożność prawidłowego postrzegania rzeczywistości. W takich sprawach spadkobiercom prawnym może pomóc adwokat.