Kto ma prawo do wykonywania zawodu radcy prawnego?

Kancelaria radcy prawnego to miejsce, gdzie można uzyskać pomoc prawną świadczoną przez profesjonalnego i świetnie przygotowanego do wykonania zawodu prawnika. Uprawnienia radcy prawnego są bardzo szerokie i pozwalają na wykonywanie tych samych  zadań, jakie można zlecić adwokatowi. Zawód radcy prawnego należy do zawodów zaufania publicznego, a osobom, które go wykonują, są stawiane wysokie wymagania co do wiedzy merytorycznej i postawy etycznej.

Czym charakteryzuje się zawód radcy prawnego?

Świadczenie pomocy prawnej wiąże się z dużą odpowiedzialnością, ponieważ od profesjonalizmu osoby, która podejmuje się tego rodzaju zadania, zależy niejednokrotnie sytuacja, w jakiej znajdzie się ten, kto z niej skorzysta. W niektórych przypadkach w grę mogą wchodzić istotne decyzje majątkowe, osobiste, dotyczące relacji z bliskimi, a nawet związane z ewentualną odpowiedzialnością karną. Ze względu na wagę właściwego wykonywania poszczególnych czynności i konieczność posiadania odpowiednich kompetencji najważniejsze zawody prawnicze są zaliczane do kategorii zawodów zaufania publicznego. Dostęp do nich wymaga spełnienia szeregu kryteriów, które minimalizują ryzyko popełnienia błędu, a jednocześnie pozwalają na wykluczanie z grona osób je wykonujących tych, którzy naruszą obowiązujące standardy etyczne lub utracą zdolność do osiągania wymaganych standardów zawodowych. Wśród zawodów, których dotyczą tego rodzaju regulacje, znajdują się radcy prawni, adwokaci, notariusze czy rzecznicy patentowi – wyjaśnia przedstawiciel Kancelarii Prawnej Bolko i Ostaszewski, zajmującej się obsługą prawną klientów indywidualnych, firm oraz instytucji.

Zawody zaufania publicznego, do których poza prawnikami zaliczani są choćby lekarze, są specjalnie wyróżnione ze względu na to, że ich wykonywanie ma związek z dostępem do szczególnie wrażliwych danych na temat życia poszczególnych osób, a podejmowane przez ich przedstawicieli działania mają bardzo duży wpływ nie tylko na losy poszczególnych klientów, ale też na szerokie grono osób w różny sposób z nimi powiązanych. W przypadku zawodów prawniczych jednym z koniecznych warunków uzyskania możliwości rozpoczęcia pracy jest przynależność do korporacji zawodowej, która sprawuje pieczę nad prawidłowym działaniem swoich członków, a w razie pojawienia się uzasadnionych wątpliwości ma prawo  do ich oceny pod względem merytorycznym i etycznym. W razie naruszania zasad poszczególne osoby mogą zostać ukarane, w tym także czasowym pozbawieniem prawa wykonywania zawodu, a w razie szczególnie ciężkich przewinień nawet całkowitym wykluczeniem.

W przypadku radców prawnych taki nadzór ze strony korporacji zawodowej – Krajowej Izby Radców Prawnych – znajduje uzasadnienie ze względu na bardzo szerokie uprawnienia, jakimi dysponują. Radca prawny podobnie jak adwokat może udzielać porad prawnych, sporządzać opinie prawne na interesujące zleceniodawcę tematy np. związane z analizą jego sytuacji prawnej czy możliwości działania w określonych okolicznościach. Radca prawny może reprezentować swojego mocodawcę w postępowaniach administracyjnych prowadzonych przed różnymi organami administracji, a także przed sądami powszechnymi. Radca prawny może również występować jako obrońca w sprawach karnych. Ma prawo do stawania przed sądami wszystkich instancji łącznie z Sądem Najwyższym, Naczelnym Sądem Administracyjnym oraz Trybunałem Konstytucyjnym.

Warto przypomnieć, że radca prawny jest zobowiązany do zachowania tajemnicy zawodowej – w tym przypadku będzie to tzw. tajemnica radcowska – co daje klientowi gwarancję poufności przekazywanych informacji. Istnienie tajemnicy radcowskiej wynika z zapisów Ustawy o radcach prawnych, a jej funkcjonowanie jest uwzględnione zarówno w Kodeksie postępowania cywilnego, jak i Kodeksie postępowania karnego. Radca jest zobowiązany do dochowania tajemnicy na temat wszystkich informacji uzyskanych od swego klienta w ramach świadczonej pomocy prawnej, a ochrona ta nie jest ograniczona w czasie, trwa zatem bezterminowo. Sąd może w wyjątkowych okolicznościach dopuścić przesłuchanie radcy prawnego w sprawie posiadanych przez niego informacji objętych tajemnicą radcowską, będzie to jednak możliwe wyłącznie wówczas, gdy nie mogą one być ustalone w inny sposób, a w grę wchodzi dobro wymiaru sprawiedliwości. Sytuacje tego rodzaju co do zasady należą więc do bardzo rzadkich wyjątków.

Jakie wymogi musi spełniać radca prawny?

Obowiązkowa w przypadku radcy prawnego przynależność do Krajowej Izby Radców Prawnych i izb okręgowych jest końcowym etapem przygotowania do zawodu, które rozpoczyna się ukończeniem magisterskich studiów prawniczych w Polsce lub równoważnych na uczelni zagranicznej. Po ich ukończeniu konieczne jest odbycie 3-letniej aplikacji radcowskiej, w której ramach przyszły radca zdobywa umiejętności praktyczne. Dostanie się na aplikację, wymaga zdania egzaminu państwowego, kandydat na radcę prawnego powinien także wykazywać się nieskazitelnym charakterem, mieć pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzystać z pełni praw publicznych. Aplikant staje się także członkiem samorządu zawodowego. Sama aplikacja kończy się egzaminem, w tym przypadku 5-częściowym, obejmującym prawo cywilne, rodzinne, gospodarcze i administracyjne, a także karne oraz zasady etyki zawodowej. Po uzyskaniu pomyślnego wyniku egzaminu i złożeniu ślubowania kandydat może zostać wpisany na listę radców prawnych i rozpocząć wykonywanie zawodu.

Radca prawny może wykonywać zawód, prowadząc kancelarię radcowską, a także w formie spółki – cywilnej lub jawnej, w której pozostałymi wspólnikami mogą być wyłącznie inni radcy, adwokaci, rzecznicy patentowi i doradcy podatkowi. Możliwe jest również prowadzenie spółki tego rodzaju ze wspólnikami będącymi prawnikami zagranicznymi, o ile prowadzą stałą praktykę. Radca może prowadzić działalność w zakresie świadczenia usług prawnych w spółce komandytowej albo komandytowo akcyjnej – w tym przypadku wymagania wobec jej komplementariuszy są identyczne jak w przypadku wspólników spółki cywilnej albo jawnej. Taka sama sytuacja występuje w przypadku partnerów spółki partnerskiej. Warto przypomnieć, że radca prawy może być również zatrudniony na podstawie umowy cywilnoprawnej lub na umowie o pracę. W takich okolicznościach, o ile nie jest pracownikiem naukowym albo naukowo-dydaktycznym, nie może jednak występować jako obrońca w sprawach karno-skarbowych oraz karnych.

Korzystanie z usług radcy prawnego może być nieocenioną pomocą w przypadku wszelkich wątpliwości dotyczących obowiązujących uregulowań, konieczności określenia stanu prawnego w konkretnej sprawie, a także przy poszukiwaniu optymalnych rozwiązań pozwalających klientowi na osiągnięcie zamierzonych celów i efektów np. w ramach prowadzonych mediacji, postępowania sądowego bądź negocjacji. Pomoc kancelarii radcy prawnego będzie użyteczna w przypadku prowadzenia sporu prawnego pozasądowego lub sądowego, a także w razie zarzutów związanych z możliwością popełnienia wykroczenia czy przestępstwa. Radca prawny jest w stanie wesprzeć swego klienta fachową wiedzą w każdym obszarze związanym z prawem – od prawa rodzinnego i spraw rozwodowych czy opieki nad dziećmi po prawo karne. Równie szeroki jest zakres świadczonych usług prawnych – radca prawny może m.in. przygotować lub zaopiniować umowę, sporządzić pismo procesowe, zająć się windykacją należności czy reprezentować swego klienta podczas negocjacji.