Od czego zależy wysokość alimentów?

Alimenty to prawnie zasądzone świadczenie wypłacane przez osobę zobowiązaną na rzecz osoby uprawnionej. Celem obowiązku alimentacyjnego jest dostarczenie środków utrzymania oraz w miarę potrzeb środków wychowania. Najczęściej jest to obowiązek rodziców wobec dzieci, choć może on obciążać także innych krewnych w linii prostej oraz małżonków. Od czego zależy wysokość świadczenia alimentacyjnego i czy można ją zmienić?

Wysokość alimentów a usprawiedliwione potrzeby uprawnionego

Podczas ustalania wysokości alimentów w pierwszej kolejności brane pod uwagę są usprawiedliwione potrzeby uprawnionego. Oceny zakresu tych potrzeb dokonuje się na podstawie aktualnego stanu faktycznego, co oznacza, że wysokość alimentów nie może być ustalana przy uwzględnieniu potrzeb osoby uprawnionej w przyszłości. Poprzez usprawiedliwione potrzeby uprawnionego należy rozumieć zarówno jej potrzeby fizyczne, jak i duchowe. Jeżeli alimenty służą zaspokojeniu potrzeb dziecka, środki na zaspokojenie potrzeb fizycznych obejmują m.in. zapewnienie mieszkania, wyżywienia, odzieży, leczenia w razie choroby czy środki higieny osobistej. Potrzeby duchowe, nazywane również potrzebami intelektualnymi, obejmują realizację pasji dziecka oraz jego rozwój kulturalny. Poprzez potrzeby wychowania możemy rozumieć środki na kształcenie, dostarczanie wypoczynku oraz rozrywek.

Uzasadnione potrzeby uprawnionego nie stanowią zamkniętego katalogu, a ich zakres może być zróżnicowany, także w przypadku dzieci w podobnym wieku. Z tego powodu każdorazowo wysokość świadczenia alimentacyjnego ustalana jest po dokładnym rozpatrzeniu indywidualnych potrzeb osoby uprawnionej – dodaje nasz rozmówca z Kancelarii Radcy Prawnego Bednarski w Szczecinie.

Wysokość alimentów a prawo do życia na równej stopie życiowej

Zasada równej stopy życiowej oznacza, że dziecko ma prawo do życia na poziomie i standardzie odpowiadające tym, w których żyją jego rodzice. Obowiązuje ona niezależnie od tego, czy dziecko żyje wspólnie z rodzicami, czy też oddzielnie. Na wysokość świadczenia alimentacyjnego ma zatem wpływ to, w jakich warunkach materialnych żyje zobowiązany. Potrzeby dziecka są proporcjonalne do możliwości zarobkowych rodzica. Jeżeli status majątkowy rodzica jest wysoki, może on zostać zobowiązany także do pokrywania dodatkowych zajęć edukacyjnych, zakupu droższej odzieży czy finansowania droższych wyjazdów wakacyjnych, jednak z zastrzeżeniem, że potrzeby te nie będą przejawem zbytku. Natomiast z drugiej strony, jeżeli możliwości zarobkowe zobowiązanego są niewielkie, wysokość świadczenia alimentacyjnego ustalana jest w taki sposób, aby nie doprowadzało rodzica do niedostatku i nie narażało go na popadnięcie w ubóstwo. Rodzice mają obowiązek dzielić się z dziećmi nawet najmniejszymi dochodami, lecz jeśli na skutek wypłacania świadczenia nie będą oni w stanie pokryć własnych, podstawowych potrzeb, obowiązek alimentacyjny może zostać uchylony.

Wysokość alimentów a możliwości zarobkowe zobowiązanego

Wysokość świadczenia alimentacyjnego zależy także od uzasadnionych możliwości zarobkowych zobowiązanego. Podczas ustalania możliwości zarobkowych rodzica znaczenie ma nie tylko aktualny, osiągany przez niego dochód. Ocenie podlega również majątek posiadany przez zobowiązanego oraz to, ile mógłby zarobić, wykorzystując w pełni swoje możliwości fizyczne i umysłowe. Pod uwagę brane są takie kryteria jak m.in.: wiek zobowiązanego, stan zdrowia, wykształcenie, znajomość języków obcych czy dotychczasowe doświadczenie zawodowe. Badanie możliwości zarobkowych zobowiązanego wszelkimi różnymi sposobami pozwala uniknąć sytuacji, w której strona ukrywałaby swoje dochody celem obniżenia wysokości świadczenia alimentacyjnego. Ponadto sąd uwzględnia wszelkie dochody rodzica, w tym również te niebędące jego pensją zasadniczą.

Czy i kiedy możliwa jest zmiana wysokości świadczenia alimentacyjnego?

Ponieważ zarówno możliwości zarobkowe zobowiązanego, jak i uzasadnione potrzeby uprawnionego mogą ulec zmianie, zakres świadczenia alimentacyjne zazwyczaj nie ma charakteru dożywotniego i może on ulec zarówno obniżeniu, jak i podwyższeniu. Obniżenie zakresu obowiązku alimentacyjnego może nastąpić, gdy potrzeby dziecka ulegną zmniejszeniu lub zmieni się sytuacja materialna bądź życiowa osoby zobowiązanej, np. straci pracę, jej dotychczasowe wydatki ulegną podwyższeniu lub stan zdrowia osoby zobowiązanej ulegnie znacznemu pogorszeniu, chociażby na skutek choroby. Natomiast zwiększenie zakresu obowiązku alimentacyjnego może mieć miejsce wówczas, gdy możliwości zarobkowe rodzica znacznie się zwiększą lub wzrosną potrzeby osoby uprawnionej. Wzrost uzasadnionych potrzeb dziecka może być podyktowany podjęciem nauki szkolnej czy fakt, że jest ono poddawane leczeniu bądź rehabilitacji. Aby zmienić wysokość świadczenia alimentacyjnego, można złożyć stosowny pozew bądź zawrzeć pozasądową ugodę w tej sprawie.