Podstawowe zasady dziedziczenia

Dziedziczenie jest zagadnieniem, które dotyczy każdego człowieka. Zasady obowiązujące w tym zakresie nie należą jednak do najłatwiejszych. Prawa i obowiązki o charakterze majątkowym po osobie zmarłej przechodzą na spadkobierców, jednak nie zawsze są to te same osoby. Ponadto istnieje także możliwość zrzeczenia się spadku. Jakie są podstawowe zasady dziedziczenia i co warto wiedzieć na ten temat?

Czym jest samo dziedziczenie?

Kwestia dziedziczenia dotyczy sytuacji, w której prawa oraz obowiązki o charakterze majątkowym przechodzą z osoby zmarłej na spadkobiercę lub spadkobierców, jeżeli dana sytuacja przewiduje więcej niż jedną personę upoważnioną do nabycia tych praw. Warto zauważyć, że w polskim prawie obowiązują dwa rodzaje tego zagadnienia. Należy do nich dziedziczenie:

• testamentowe,
• ustawowe.

Specjalista z firmy KANCELARIA NOTARIALNA ŁUKASZ GÓRSKI zauważa: Najczęściej spotykaną sytuacją jest dziedziczenie ustawowe. Ma ono miejsce wówczas, kiedy osoba zmarła nie pozostawiła po sobie testamentu lub z pewnych względów nie można uznać jego samego, czy konkretnych przepisów. Ten rodzaj dotyczy także sytuacji, w której spadkobierca zrzeka się testamentu. Wówczas konieczne jest ustalenie innych jednostek, które nabywają prawa majątkowe po spadkodawcy. Łatwo wywnioskować, że dziedziczenie testamentowe wiąże się z sytuacją, z której osoba wskazuje na spadkobierców.

Dziedziczenie ustawowe – podstawowe zasady

Jedną z podstawowych kwestii w zakresie dziedziczenia ustawowego jest uwzględnienie pokrewieństwa na podstawie tak zwanych kręgów. Prawo cywilne określa cztery podstawowe grupy, które kolejno mogą nabyć prawa do dziedziczenia. Są to:

• grupa 1 – małżonkowie i dzieci,
• grupa 2 – rodzice, rodzeństwo lub zstępni rodzeństwa, jeśli to nie żyje,
• grupa 3 – dziadkowe lub zstępni dziadków oraz pasierbowie,
• grupa 4 – gmina lub Skarb Państwa w przypadkach, kiedy spadkodawca np. przebywał ostatnie lata w innym kraju.

Członkowie każdej kolejnej grupy są brani pod uwagę jako spadkobiorcy, w momencie kiedy osoby mogące zostać zaklasyfikowane do grup poprzednich nie żyją.

Jak wygląda dziedziczenie testamentowe?

W przypadku dziedziczenia testamentowego warto zauważyć, że istnieje kilka rodzajów testamentu, a każdy z nich może być ważnym i respektowanym dokumentem. Najpopularniejsze są testamenty:

• notarialny – o charakterze aktu notarialnego,
• holograficzny – napisany własnoręczne przed spadkodawcę, podpisany przez niego i oznaczony datą sporządzenia.

W bardzo wyjątkowych okolicznościach, kiedy nie ma innej możliwości testament może zostać przekazany ustnie – konieczne jest jednak spełnienie pewnych warunków. Podstawą dla jego ważności jest obecność przynajmniej trzech świadków. Wówczas po śmierci danej osoby możliwe jest wszczęcie postępowania związanego z dziedziczeniem testamentowym.