Sposoby windykacji. Jak skutecznie wyegzekwować dług?

Skuteczne wyegzekwowanie długu wymaga przeprowadzenia odpowiedniego postępowania egzekucyjnego. Przepisy dają różne możliwości działań mających na celu odzyskanie należności. Kluczem do szybkiego zakończenia sprawy jest prawidłowy wybór ścieżki postępowania i ścisłe przestrzeganie obowiązujących procedur. Dłużnik może stosować wybiegi ograniczające skuteczność windykacji, zatem dobrym pomysłem jest skorzystanie z usług wyspecjalizowanej kancelarii.

Polubowne dochodzenie roszczenia

Odzyskiwanie należności w wielu przypadkach może być bardzo trudne, zwłaszcza jeśli nie korzysta się ze wsparcia profesjonalnej kancelarii radcowskiej lub adwokackiej. Każdy wierzyciel może się jednak poruszać w takich samych ramach prawnych, niezależnie od tego, czy korzysta z pomocy windykatora, czy działa na własną rękę. Do wyboru dochodzącego spłaty długu są zawsze dwie drogi, które w większości przypadków warto wykorzystywać równolegle, zwłaszcza na wstępnym etapie postępowania. Najkorzystniejszym rozwiązaniem jest zawsze podjęcie próby polubownego rozstrzygnięcia sprawy i zawarcia ugody w sprawie spłaty zobowiązania. Ogranicza to znacznie koszty prowadzenia działań, a jednocześnie może okazać się najszybszą z dostępnych metod. Wymaga jednak odpowiedniego przygotowania i doświadczenia w prowadzeniu podobnych negocjacji. Innym wyjściem jest korzystanie z możliwości postępowania sądowego.

Niezależnie od prób podjęcia negocjacji z dłużnikiem pierwszym etapem postępowania jest wysłanie wezwania do zapłaty. Jest to ważne, ponieważ stanowi warunek podjęcia dalszych kroków prawnych związanych z drogą sądową. W wielu przypadkach jest również pokazaniem, że wierzyciel traktuje sprawę poważnie, a poza prowadzeniem rozmów przygotowuje się również do podejmowania kroków prawnych – wyjaśnia przedstawiciel Kancelarii Radcy Prawnego Wojciecha Chmuraka, specjalizującej się m.in. w prowadzeniu postępowań windykacyjnych.

W ramach negocjacji z dłużnikiem można stosować różne metody skłaniające go do rozpoczęcia współpracy i uregulowania zobowiązania. Elementem takich starań może być propozycja rozłożenia spłaty wierzytelności na raty, wydłużenie terminów czy nawet rezygnacja z naliczania odsetek za zwłokę.

W przypadku braku porozumienia lub uchylania się dłużnika od podjęcia rozmów najlepszym rozwiązaniem będzie skierowanie sprawy do sądu. Istnieją różne możliwe ścieżki postępowania, w zależności od posiadanych dowodów i przedmiotu sporu.

Postępowanie sądowe w formie przyspieszonej

Postępowanie sądowe w sprawach związanych z windykacją należności może się toczyć w jednym z trybów specjalnie przeznaczonych do ich dochodzenia: postępowaniu nakazowym, upominawczym lub uproszczonym. Dłużnik ma też możliwość skorzystania z możliwości skierowania sprawy do e-sądu. Te drogi postępowania wymagają jednak dobrego udokumentowania roszczenia.

Najszybszą i najprostszą drogą, na jaką można się zdecydować, jest postępowanie nakazowe. Można w nim występować o zapłatę określonej sumy, ale także o inne świadczenia zamienne. W przypadku tego rodzaju postępowania istniejący dług powinien być dobrze udokumentowany, np. fakturą lub rachunkiem, dokumentem urzędowym, zaakceptowanym wezwaniem do zapłaty, wekslem czy wystawionym czekiem. Zaletą postępowania nakazowego jest niższa opłata wynosząca jedynie 1/4 opłaty stosunkowej wymaganej przy zwykłym trybie postępowania, czyli 5% wartości sporu powyżej 20000 zł albo od kwoty wyliczonej wg na podstawie art. 13 Ustawy o kosztach sądowych czyli między 30 zł (przy przedmiocie sporu wartym do 500 zł) aż nawet 1000 zł (gdy jest to do 15000–20000 zł). Uzyskany nakaz  stanowi tytuł zabezpieczenia, wykonalny bez nadawania mu klauzuli wykonalności. W przypadku, gdy sąd nie wyda nakazu zapłaty, sprawa będzie skierowana do normalnego trybu postępowania.

Inną możliwością dochodzenia wierzytelności jest korzystanie z procedury postępowania upominawczego. W tym przypadku można się domagać roszczenia pieniężnego. Podobnie jak w postępowaniu nakazowym strona pozwana może w ciągu 2 tygodni od wydania nakazu wnieść sprzeciw. Unieważnia to nakaz, a sprawa trafia do ponownego rozpatrzenia. Jeśli pozwany nie wniesie sprzeciwu, wydany nakaz uprawomocnia się. Konieczne będzie jednak nadanie mu klauzuli wykonalności.

Kolejną możliwością jest wykorzystanie trybu postępowania uproszczonego. Można się w nim domagać niższych kwot, a opłata stosunkowa jest zależna od wartości wierzytelności, której uregulowania żąda składający pozew. Odmienność postępowania uproszczonego wiąże się z tym, że w jednym pozwie można dochodzić tylko jednego roszczenia. Ta droga jest przeznaczona do dochodzenia roszczeń o mniejszej wartości, maksymalna kwota to 20 000 zł. Uzyskany w ten sposób wyrok jest podstawą do rozpoczęcia postępowania egzekucyjnego.

W przypadku, gdy żadna z dróg przyspieszonych nie może być zastosowana, czy to z powodu wartości wierzytelności, czy też np. konieczności powołania biegłych lub skomplikowanych okoliczności sprawy, jedynym wyjściem pozostaje złożenie pozwu w standardowym postępowaniu cywilnym. W porównaniu z formami uproszczonymi trwa ono jednak zwykle znacznie dłużej.

Co trzeba zrobić po uzyskaniu prawomocnego wyroku?

Uzyskanie korzystnego wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania klauzulowego w celu nadania uzyskanemu wyrokowi klauzuli wykonalności. Po jej uzyskaniu, dysponując tytułem egzekucyjnym, wierzyciel może udać się do komornika sądowego. Egzekucję komorniczą można prowadzić za pośrednictwem dowolnie wybranej kancelarii. W przypadku egzekucji z nieruchomości niezbędne będzie jednak skorzystanie z usług komornika, w którego rewirze się ona znajduje. Trzeba mieć na uwadze, że nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym już z chwilą wydania stanowi tytuł zabezpieczenia, wykonalny bez nadawania mu klauzuli wykonalności.

Komornik może prowadzić egzekucję z różnych składników majątku wierzyciela. Komornik może zająć konta dłużnika czy uzyskiwane przez niego dochody. Istnieje również możliwość zajęcia ruchomości bądź nieruchomości i sprzedaży ich na drodze licytacji komorniczej. Uzyskane ze sprzedaży takich składników majątku dłużnika środki będą następnie przekazywane wierzycielowi.

Warto jednak pamiętać, że dłużnik ma możliwości działania na wszelkich etapach postępowania i może podejmować czynności, które będą miały na celu ograniczenie skuteczności działań wierzyciela. Stąd ważne jest pilnowanie wszystkich terminów, przestrzeganie wymogów formalnych oraz właściwy dobór metod postępowania.