Zadania urzędu gminy

Urząd gminy jest organem administracyjnym podstawowej jednostki samorządu terytorialnego, a jego naczelnym zadaniem jest należyte wykonywanie obowiązków wynikających ze statutu prawnego gminy. Oznacza to realizację własnych celów wspólnoty samorządowej oraz tych powierzonych i delegowanych przepisami na samorząd przez administrację państwową. Jakie to zadania? Zapraszamy do lektury naszego krótkiego informatora!

Zadania wykonywane z inicjatywy samorządu gminnego

W przypadku kompetencji urzędu dotyczących szeroko rozumianych spraw lokalnych (niezastrzeżonych ustawami na rzecz innych podmiotów), urząd gminy wykonuje zadania o charakterze obligatoryjnym i fakultatywnym; te ostatnie realizowane są najczęściej w miarę możliwości finasowo-infrastrukturalnych i faktycznych potrzeb miejscowej społeczności. Wszystkie zadania dotyczą kilku obszarów.

W obszarze terenu, a także związanej z nim infrastruktury urząd gminy zajmuje się sprawami odnoszącymi się do ładu przestrzennego, ochrony środowiska i gospodarki należącymi do gminy terenami, zieleni gminnej oraz zadrzewień, wodociągów i kanalizacji, wywozu i utylizacji śmieci komunalnych i nieczystości innego typu, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną, budowy, napraw i utrzymania dróg, ulic, placów czy mostów, zapewnienia lokalnego transport zbiorowego, funkcjonowania targowisk, cmentarzy gminnych itd.

Urzędy gminy prowadzą również działania o charakterze społecznym. Związane są one ze sprawami utrzymania porządku i bezpieczeństwa publicznego na danym terenie, ochrony przeciwpożarowej, przeciwpowodziowej i innych zadań związanych z kwestiami zapobieganiu i likwidacji klęsk żywiołowych, ponadto są to zagwarantowanie dostępu do ochrony zdrowia, wspieranie szeroko rozumianej polityki prorodzinnej (z uwzględnieniem pieczy zastępczej), prowadzenie publicznej edukacji, upowszechnianie kultury i kultury fizycznej (także utrzymywanie obiektów i infrastruktury realizującej te cele), zapewnienie komunalnego budownictwa mieszkaniowego itd.

Urząd gminy wreszcie realizuje zadania z zakresu organizacyjno-administracyjnego jednostki samorządu terytorialnego. Należą do nich m.in. utrzymanie znajdujących się w mieniu gminy obiektów i budynków administracyjnych i użytkowych, prowadzenie współpracy z innymi jednostkami różnego szczebla (także zagranicznymi, poprzez nawiązywanie kontaktów, partnerstw itp.), wspieranie lokalnej aktywności społecznej przez współpracę i delegowanie zadań własnych na rzecz organizacji pożytku publicznego, partnerstwo publiczno-prywatne, popularyzację idei samorządności, prowadzenie działań z zakresu public relations i promocji gminy i inne. Wszystkie powyższe czynności prowadzone są dzięki realizowaniu uchwał samorządowych, zarządzeń, rozporządzeń, wskutek konkursów itd. i na własną odpowiedzialność samorządu.

Zadania pełnione z ramienia administracji państwowej

To jednak nie wszystko: szereg działań prowadzonych przez urzędy gminne to działania wynikające z porozumień i umów z organami administracyjnymi różnego szczebla, a także zlecone (obligatoryjne) przez administrację państwową w ramach wykonywania jej obowiązków na szczeblu lokalnym, co ma charakter stricte pragmatyczny, bo muszą one być wykonywane w jednakowym standardzie na terenie całego kraju. Na ich wykonanie przeznaczane są środki finansowe otrzymane z budżetu państwa. Wśród tego obszaru należy przede wszystkim wyróżnić organizację wyborów powszechnych i referendów, organizację i aktualizację spisu wyborców, ponadto zapewnienie pomocy kombatantom i osobom w trudnej sytuacji życiowej, wypłatę zasiłków (także 500 plus), organizację i prowadzenie pomocy społecznej (wraz z zakładami opiekuńczymi), dalej - wszelkie sprawy ewidencjonowania ludności, prowadzenie rejestru przypisanych do danego miejsca zamieszkania podmiotów działalności gospodarczej, ewidencję nieruchomości, wybór ławników do sądu okręgowego, prowadzenie działalności gospodarczej o charakterze publicznym, oświetlenie dróg krajowych w miastach i in. Wszystkie zadania realizowane przez gminę przy pomocy urzędów i jednostek pomocniczych zawarte są w Ustawie z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (Dz.U. 2019 poz. 506) i powiązanych z nią aktach prawnych.